۱۳۹۷ مرداد ۱۹, جمعه
۱۳۹۷ مرداد ۱۴, یکشنبه
سند ۲۰۳۰ یونسکو در برابر " سند تحول بنیادین
شبنم رضاوند
سند آموزشی ۲۰۳۰ یونسکو بخشی از برنامه سازمان ملل متحد برای "توسعه پایدار" تا سال ۲۰۳۰ برای کشورهای عضو سازمان ملل است. دولت ایران هم برای اعمال هدف‌های آموزشی این برنامه جهانی، سندی را تدوین کرده است که حالا محل اختلاف شده است.
برخی رسانه‌ها و محافظه‌کاران در ایران، این سند را "توطئه و نفوذ" خوانده‌اند. در حالی که حامیان این برنامه، آن را استفاده از تجربه‌های بین‌المللی برای توسعه و مدرن کردن آموزش کشور می‌دانند. در مقاله زیر تلاش شده تا ابعاد مختلف این سند و دلایل مخالفت‌ها روشن شود.
دستور کاری ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار سند ۲۰۳۰ یونسکو ، مجموعه‌ای از اهداف هستند که به آینده مربوط می‌شوند. رؤسای دولت‌ها، نمایندگان بلندپایه نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد و جامعه مدنی در سپتامبر ۲۰۱۵(شهریور ۱۳۹۴) گرد هم آمدند و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، آنرا تصویب کردند. این قطعنامه که جایگزین اهداف توسعه هزاره شد، شامل ۱۷دستور کاری یا هدف اصلی و ۱۶۹ هدف ویژه است که نقشه راه جامعه بین‌المللی را در زمینه توسعه پایدار برای تحقق حکومت یکپارچه در سازمان ملل در پانزده سال آینده ترسیم می‌کند. ایران نیز از کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس بود که متعهد به اجرای این سند شد.
این اهداف به عنوان اهداف جهانی ترویج شده‌اند. و از ۲۰۱۵تا ۲۰۳۰ اجرا می‌شوند و بر اصول کرامت و حقوق بشر، عدالت اجتماعی، صلح، شمول اجتماعی و حفاظت و تنوع قومی، فرهنگی و زبانی و نیز بر مسئولیت مشترک و پاسخگویی استوار است.
اهداف اصلی توسعه پایا مورد توافق ۱۹۳ کشور به شرح ذیل می باشند.
۱.بدون فقر: به تمام انواع فقر در هر کجا باشد پایان دهیم.
۲.بدون گرسنگی: به تمام گرسنگی پایان دهیم، به امنیت غذایی و تغذیه سالم برسیم، و کشاورزی پایا را ارتقاء دهیم.
۳.سلامتی مطلوب: زندگی سالم را تضمین کنیم و برای همه د ر همه سنین سطح سلامتی را بهبود بخشیم.
۴.کیفیت آموزش: آموزش با کیفیت برای همه میسر و مساوی باشد و فرصتهای یادگیری برای همه در تمام طول عمر فراهم شود.
۵.برابری جنسی: به برابری جنسی برسیم و تمامی دختران و زنان قدرتمندتر گردند.
۶.آب سالم و بهداشت: آب تصفیه شده و سالم در دسترس همه قرار گیرد و امکانات بهداشتی برای همه فراهم باشد.
۷.انرژی ارزان و تجدیدپذیر: دسترسی به منابع انرژی ارزان، مطمئن، پایا و مدرن برای همه فراهم شود.
۸.کار و اقتصاد خوب: رشد اقتصادی پایا، فراگیر و با ثبات
۹.زیرساخت خوب و نوآوری: ساخت زیر ساختار مقاوم، ارتقای صنعت پایا و عمومی، و ارائه نوآوری.
۱۰.کاهش نابرابری: کاهش نابرابری در کشورها و بین آنها.
۱۱.شهرها و جوامع پایا: شهرها و اقامتگاه‌های بشری را عمومی، امن، مقاوم و پایا سازیم.
۱۲.استفاده امن از منابع: تضمین مصرف پایا و الگوهای مصرف.
۱۳.اقدام درباره آب وهوا: اقدامات فوری برای مبارزه با تغییر آب و هوا و عوارض ناشی از آن.
۱۴.اقیانوسهای پایا: حفظ و استفاده پایا از اقیانوسها، دریاها و منابع دریایی برای توسعه پایا.
۱۵.استفاده پایا از زمین: حفظ، بازیابی و بهبود استفاده پایا از اکوسیستم‌های خاکی، مدیریت پایا جنگلها، مبارزه با بیابان‌زایی، متوقف کردن یا معکوس کردن روند تخریب زمین و متوقف کردن روند از دست رفتن تنوع زیستی
۱۶.صلح و عدالت: ارتقای جوامع صلح‌آمیز و فراگیر برای توسعه پایا، فراهم کردن دسترسی به عدالت برای همه و ساخت موسسات کارآ، قابل اعتماد برای همه و در همه سطوح.
۱۷.همکاری‌ها در توسعه پایا: تقویت ابزارهای پیاده‌سازی و احیای همکاریهای جهانی برای توسعه پایا.
هدف اول: پایان دادن به فقر در تمامی اشکال آن در همه جا
– ریشه کنی فقر مطلق(فقر مطلق به درآمد روزانه کمتر از ۱٫۲۵ دلار اطلاق می شود)
– نصف کردن تعداد فقرا
– ایجاد نظام حمایتی از فقرا، سرمایه گذاری برای فقرزدایی و حق دسترسی فقرا به منابع
هدف دوم: پایان دادن به گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی و بهبود تغذیه و ترویج کشاورزی پایدار
– تضمین دسترسی همه به ویژه نوزادان به غذای سالم و کافی و رفع سوء تغذیه
– افزایش دوبرابری درآمد و بهره وری تولیدکنندگان کوچک کواد غذایی کوچک
– تضمین نظام های پایدار تولید مواد غذایی و افزایش سرمایه گذاری در این حوزه از جمله تربیت کشاورز
– حفظ تنوع ژنتیکی دانه ها و گیاهان و حیوانات
هدف سوم: تضمین زندگی سالم و ترویج رفاه برای همه در تمام سنین
– کاهش مرگ و میر مادران به میزان ۷۰درصد
– کاهش مرگ و میز نوزادان و کودکان
– پایان دادن به بیماری های واگیر مانند ایدز، سل، مالاریا
– کاهش مرگ و میرهای ناشی از بیماری های غیر واگیر و بیماری های ناشی از آلودگی آب و هوا و خاک
– کاهش مصرف مواد مخدر و کنترل تولید توتون و تنباکو
– به نصف رساندن مرگ و میرهای ناشی از تصادفات
– تضمین دسترسی جهانی به خدمات بهداشتی و درمانی در همه موارد مورد نیاز انسان ها از جمله مسائل جنسی و باروری بدون مواجه شدن با مشکلات مالی
– توسعه واکسیناسیون
هدف چهارم: تضمین کیفیت آموزش فراگیر و عادلانه و ایجاد فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه
– تضمین آموزش رایگان همگانی تا دیپلم به صورت رایگان و دسترسی به آموزش های پیش دبستانی
– توسعه آموزش های فنی و حرفه ای
– دسترسی عمومی به تحصیلات دانشگاهی
– ریشه کنی نابرابری های جنسیتی در آموزش و تضمین دسترسی برابر به همه مقاطع آموزش و تربیت فنی و حرفه ای برای اقشار آسیب پذیر از جمله معلولان ، افراد بومی وکودکانی که در شرایط آسیب پذیر زندگی می کنند و یا خود آسیب پذیر هستند
– آموزش سواد به بزرگسالان
– تضمین این که همه فراگیران به دانش و مهارتهای لازم برای ترویج توسعه پایدار دست یابند به وِیژه از طریق آموزش برای توسعه پایدار و آموزش و ترویج شیوه های زندگی پایدار، حقوق بشر، تساوی جنسیتی، ترویج فرهنگ صلح و نبود خشونت، شهروندی جهانی و احترام به تنوع فرهنگی و مشارکت فرهنگ در تحقق توسعه پایدار
– بروز رسانی امکانات آموزشی و تامین فضاهای دور از خشونت برای آموزش
– افزایش تعداد بورس های اعطایی در رشته های فنی و حرفه ای و فناوری اطلاعات و مهندسی و علمی
– افزایش قابل ملاحظه تأمین معلمان
هدف پنجم: دستیابی به تساوی جنسیتی و توانمند سازی تمام زنان و دختران
(این بخش خلاصه نویسی نشده و عینا نقل شده است)
– پایان دادن به همه اشکال تبعیض علیه زنان و دختران در همه جا
-ریشه کنی همه انواع خشونت علیه زنان و دختران در حوزه های عمومی و خصوصی، از جمله: در زمینه قاچاق انسان و سوء استفاده جنسی و غیره…
– ریشه کنی همه اقدامات زیان بار مانند ازدواج کودکان، ازدواج در سنین بسیار پایین و ختنه زنان
– به رسمیت شناختن و ارج نهادن به مراقبت های داخل منزل و خانه داری (کار در منزل) بدون دستمزد از طریق : تامین خدمات عمومی، ایجاد زیر بناها و تنظیم سیاست های حفاظت اجتماعی و ترویج مسؤولیت مشترک در منزل و در محیط خانواده، تا حدی که مقررات ملی اجازه دهند.
– تضمین مشارکت کامل و موثر زنان و در اختیار قرار دادن فرصت های برابر (با مردان) برای انتصاب به مسولیت های بسیار بالا در همه سطوح تصمیم گیری در حوزه های سیاسی، اقتصادی و همچنین در زندگی عمومی
– ضمانت دسترسی جهانی به بهداشت باروری و جنسی و دسترسی به حقوق باروری در راستای توافق های انجام شده در جریان کنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه و اعلامیه و برنامه اقدام پکن، بر مبنای اسناد نهایی به دست آمده از کنفرانس های بازنگری برگزار شده در این ارتباط
– انجام اصلاحاتی برای برقراری تساوی حقوق زنان و مردان به منظور دسترسی زنان به منابع اقتصادی و امکان مالکیت و کنترل دارایی ها از قبیل: زمین و سایر اشکال دارایی توسط آنان و همچنین برقراری حق دسترسی زنان به خدمات مالی، ارثیه، و منابع طبیعی، درراستای قوانین ملی(کشورها)
– ارتقای کاربرد فناوری توانمند کننده، به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور ترویج توانمد سازی زنان
– تقویت و اتخاذ سیاست های مطمئن و مناسب و همچنین وضع قوانین قابل اجرا برای ترویج تساوی جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران در کلیه سطوح
هدف ششم: تضمین در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و فاضلاب برای همه
– دسترسی همگانی به آب آشامیدنی
– دستیابی به بهداشت کافی و پایان دادن به انجام قضای حاجت در ملأ عام و بذل توجه خاص به نیازهای زنان و دختران و افراد آسیب پذیر
– ریشه کنی تخلیه زباله در منابع آبی
– احیای تالاب ها و رودخانه ها و منابع آبی
– همکاری های بین المللی در حوزه آب مانند تصفیه و شوری زدایی
هدف هفتم: تضمین دسترسی به انرژی ارزان قیمت، قابل اعتماد، پایدار و مدرن برای همه
– تضمین دسترسی به خدمات مقرون به صرفه انرژی
-افزایش انرژی های تجدید پذیر و بهره وری در حوزه انرژی
– گسترش زیر ساخت های انرژی
هدف هشتم: ترویج رشد فراگیر و پایدار اقتصادی، اشتغال کامل و مولد و شغل مناسب برای همه
– افزایش رشد اقتصادی کشورها به حداقل ۷ درصد
– افزایش سطح بهره وری
– حمایت از اشتغال شرافتمندانه، کارآفرینی . خدمات کوچک و متوسط و کاهش بیکاری و ریشه کنی کار اجباری و برده داری نوین
– جداسازی رشد اقتصادی از تخریب محیط زیست
– دستیابی به اشتغال شرافتمندانه و سودآور برای همه و تحقق دستمزد مساوی برای همه فعالیت های دارای ارزش یکسان
– امن سازی فضاهای کار به ویژه برای زنان مهاجر
– ترویج گردشگری که بتواند به تولید کار و ترویج فرهنگ و تولیدات محلی کمک کند
– افزایش ظرفیت موسسات مالی داخلی
هدف نهم: ایجاد زیرساخت انعطاف پذیر، ترویج صنعتی سازی فراگیر و پایدار و تقویت نوآوری
– ایجاد زیرساخت های پایدار برای توسعه اقتصادی و رفاه ملی
– صنعتی شدن پایدار و افزایش سهم صنعت در اشتغال و تولید ناخالص داخلی
– افزایش دسترسی فعالیت های تجاری کوچک به خدمات مالی
– بروز رسانی صنایع و سازگاری آنها با محیط زیست
– گسترش پژوهش های علمی
– پشتیبانی از توسعه داخلی فناوری و نوآوری و دسترسی بیشتر به فناوری اطلاعات و ارتباطات
هدف دهم: کاهش نابرابری در درون و میان کشورها
– افزایش درآمد قشر فقیر به بالاتر از میانگین ملی
– توانمندی همه افراد برای حضور در عرصه های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و ایجاد فرصت های برابر برای همه
– سیاستگذاری به ویژه در حوزه های مالی، دستمزد و حمایت اجتماعی و دستیابی تدریجی به تساوی بیشتر
– تضمین حضور پر رنگ تر کشورهای در حال توسعه در تصمیم گیری های موسسات مالی و اقتصادی بین المللی
– تسهیل مهاجرت مسؤولانه
– کمک بیشتر مالی به کشورهای نیازمند
– کاهش هزینه های نقل و انتقال وجوه ارسالی کارگران مهاجر به کمتر از ۳درصد
هدف یازدهم: تبدیل شهرها و سکونت گاه های انسانی به مکان های همه شمول، مقاوم و پایدار
– تضمین دسترسی عمومی بهمسکن ایمن و مقرون به صرفه و نوسازی محله های فقیر
– فراهم سازی دسترسی به حمل و نقل ایمن به ویژه برای زنان، دختران و معلولان
– حفظ میراث فرهنگی و طبیعی
– کاهش مرگ و میر ناشی از بلایای طبیعی
– توجه به کیفیت هوا و مدیریت زباله ها
– گسترش فضای سبز عمومی، ایمن و فراگیر به ویژه برای زنان و کودکان و سالمندان و معلولان
– برقراری پیوند بین مناطق شهری و حومه و روستایی
– حمایت از یاخت بناهای مقاوم با استفاده از مصالح محلی و ارائه کمک های مالی و فنی به آنها
هدف دوازدهم: تضمین الگوی تولید و مصرف پایدار
– اجرای برنامه ده ساله مرتبط با الگوی تولید و مصرف پایدار با توجه به توانمندی های کشورهای در حال توسعه
– مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفظ محیط زیست در روند تولید و مصرف
– کاهش هدر رفت مواد غذایی
– کاهش تولید زباله و افزایش بازیافت
– دسترسی عمومی به اطلاعات مرتبط با توسعه پایدار
– حمایت از کشورهای در حال توسعه در جهت توسعه علمی و فنی
– پایش آثار توسعه پایدار بر گردشگری پایدار
– منطقی سازی یارانه های ناکارآمد سوخت های فسیلی
هدف سیزدهم: اقدام فوری برای مبارزه با تغییرات آب و هوا و اثرات آن
– تقویت مقاومت در برابر بلایای طبیعی
– آموزش و هشدار به موقع در خصوص بلایای طبیعی
– تخصیص ۱۰۰ میلیارد دلار آمریکا برای تامین نیازهای کشورهای در حال توسعه در جهت کاهش تغییر اقیلم
هدف چهاردهم: حفظ و استفاده پایدار از اقیانوسها، دریاها و منابع دریایی برای توسعه پایدار
– کاهش آلودگی دریاها و اقیانوس ها
– حفاظت از بوم سازگان دریایی و ساحلی
– کاهش آثار اسیدی شدن محیط دریایی
– قانونمند شدن صیادی جمعی و پایان دادن به صید بی رویه
– ارتقاء دانش فناوری دریایی
– حذف یارانه های تعیین شده برای برخی اشکال ماهیگیری مخرب
– افزایش حفاظت و استفاده پایدار از اقیانوس ها و منابع آن
هدف پانزدهم: حفاظت، بازیابی و ترویج استفاده پایدار از اکوسیستم های زمینی، مدیریت پایدار جنگل ها، مبارزه با بیابان زایی، متوقف و معکوس نمودن فرسایش زمین و توقف از بین بردن تنوع زیستی
– حفاظت، احیاء و استفاده پایدار از جنگل ها ، تالاب ها ، کوه ها و نواحی خشک
– توقف جنگل زدایی
– مبارزه با بیابان زایی
– کاهش تخریب زیستگاه های طبیعی و جلوگیری از انقراض گونه های در معرض خطر
– اشتراک گذاری منصفانه مزایای ناشی از استفاده از منابع ژنتیک در راستای توافقات بین المللی
– پیشگیری از پدیدار شدن گونه های مهاجم و بیگانه در زیست بوم های خشکی و آبی
– مبارزه با صید غیرقانونیو و قاچاق گونه های حفاظت شده
هدف شانزدهم: ترویج جوامع صلح طلب و فراگیر برای توسعه پایدار، دسترسی به عدالت برای همه و ایجاد نهادهای موثر، پاسخگو و فراگیر در تمام سطوح
– کاهش همه اشکال خشونت و مرگ و میرهای ناشی از آن
– پایان دادن به سوء استفاده و استثمار کودکان
– گسترش عدالت برای همه
– مبارزه با جرایم سازمان یافته و کاهش جریان غیرقانونی پول و اسلحه
– کاهش قابل ملاحظه فساد و رسوه خواری
– پاسخگویی و شفافیت مؤسسات
– تضمین تصمیم گیری نتیجه بهش و مشارکتی و نمایان همه افراد جامعه
– تقویت حضور کشورهای در حال توسعه در نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل متحد
– تأمین هویت قانونی از جمله خدمات ثبت احوال برای همه
– تأمین دسترسی عمومی به اطلاعات و پاسداشت آزادی های بنیادین
– مبارزه با تروریسم
– ترویج و اجرای قوانین عاری از تبعیض برای توسعه پایدار
هدف هفدهم: تقویت ابزارهای اجرایی و احیای مشارکت جهانی برای توسعه پایدار
– تقویت فعالیت های مرتبط با منابع مالی داخلی مانند جمع آوری مالیات
– اختصاص ۰٫۷ درصد از درآمد ناخالص ملی کشورهای توسعه یافته به کشورهای دارای پایین ترین سطح توسعه یافتگی
– کمک به کشورهای در حال توسعه برای پرداخت دیون
– سرمایه گذاری در کشورهای دارای پایین ترین سطح توسعه یافتگی
– افزایش امکان دسترسی به علم، فناوری و نوآوری و ارتقای همکاری های شمال-جنوب و جنوب-جنوب
– راه اندازی بانک فناوری
– حمایت بین المللی از طرح های ملی کشورهای در حال توسعه
– بهبود تجارت و افزایش سهم صادرات کشورهای در حال توسعه
– ارتقای ثبات اقتصادی کلان، ترویج مشارکت بخش خصوصی در اقتصاد
– به اشتراک گذاری دانش،تخصص، فناوری و منابع مالی با هدف رشد کشورهای در حال توسعه
بعد از برشماری اهداف، مجدداً بر کمک به کشورهای در حال توسعه، کشورهای فقیر محصور در خشکی، کشورهای کوچک جزیره ای، اجرای مقررات و توافقنامه های بین المللی، تأکید می شود.
از لزوم راه اندازی پایگاه اینترنتی با هدف نشر اطلاعات سخن گفته می شود و سپس تصریح می شود که کشورهای جهان در ۱۵ سال آینده، اهداف فوق را پیگیری خواهند کرد.
همچنین در ادامه آمده است که پیگیری و بازبینی به شکل داوطلبانه و کشوری انجام خواهد شد و گزارش سالانه اقدامات کشورها توسط دبیرکل سازمان ملل تهیه خواهد شد.کشورها نیز در سه سطح ملی، منطقه ای و کشوری در این خصوص برنامه ریزی، اقدام و همکاری خواهند کرد تا سطر آخر سند محقق شود: تبدیل جهان به مکانی بهتر در سال ۲۰۳۰
واکنش نظام جمهوری اسلامی
ایران نیز یکی از کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس و متعهد به اجرای آن، در آذر ماه ۱۳۹۵ سند ملی آموزش ۲۰۳۰ را برای اعمال هدف‌های آموزشی این برنامه جهانی با حضور وزرای آموزش و پرورش و علوم ایران طی یک مراسم رونمایی کرد. این سند توسط کمیسیون علمی، فرهنگی و تربیتی سازمان ملل (یونسکو) در ایران در چارچوب عمل جهانی آموزش ۲۰۳۰ به عنوان سند ملی آموزش ملی ۲۰۳۰ ایران تهیه و تدوین شده‌است.
همچنین ایران متعد شده است که آمار و اطلاعات مورد نیاز یونسکو را به صورت منظم و دوره‌ای در اختیار آن سازمان قرار دهد. کارگروه ملی آموزش 2030 موظف است، گزارش پیشرفت کار و نحوه همکاری دستگاه‌‌های ذی‌ربط را سالانه به هیآت وزیران ارائه کند که با تأئید آنها گزارش نهایی برای کمیسیون ملی یونسکو جهت ارسال به مرجع بین‌المللی آن فرستاده خواهد شد.
اولین نفری که به این موضوع اعلام موضع کرد، رهبر ایران بود وی در دیدار با معلمان گفت:
«اینجا، مبنا اسلام است، مبنا قرآن است؛ اینجا جایی علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ مخالفت خود را با مفاد سند ۲۰۳۰ یونسکو؛ از قبیل برابری جنسیتی، گسترش آموزش‌های دو زبانه و چند زبانه در جوامع چند زبانه و نیز چگونگی آموزش و یادگیری مادام العمر اعلام کرد او آنرا مخالف تاریخ و فرهنگ برخی کشورها از جمله ایران دانست.
اظهار داشت این غلط و معیوب است؛
ذکر منبع در منابع و ماخذ
یونسکو یکی از سازمانهای تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در زمینه‌های علمی، فرهنگی و تربیتی فعالیت می‌کند؛ این سازمان به همراه چهار سازمان بین‌المللی دیگر در راستای شعار «آموزش برای همه»، اقدام به برنامه‌ریزی های آموزشی 15 ساله برای اجرا در کشورهای عضو می‌کند، نخستین برنامه آموزشی این سازمان بین المللی در سال 2000 به تصویب رسید که تا سال 2015 اجرای آن به طول انجامید، لذا با توجه به اتمام برنامه اول، یونسکو به عنوان متولی امر، برنامه دوم را تحت عنوان «برنامه آموزش 2030» در اجلاسی که در اینچئون کره با حضور سران و وزرای آموزش و پرورش کشورهای عضو برگزار شد، مطرح کرد و کشور ما نیز بدان پیوست.
اینها چه حقی دارند که درباره سنت کشورها اظهارنظر کنند؛ همه اش هم «باید» است.».
پس از بیانات رهبر ایران، سخنگوی کمیسون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ایران نیز در ۱۷خرداد ۱۳۹۶ گفت سند ۲۰۳۰ غیرقانونی است و مجلس ایران آن را تصویب نکرده است.و بدین ترتیب اجرای این برنامه یونسکو در ایران متوقف شد.
اما چه چیزی موجب این همه نارضایتی و توقف اجرای این سند شد؟
به نظر رهبری و مخالفانسند ۲۰۳۰،
این سند مبنای تفکر آن لیبرالیستی و در تضاد با تفکر اسلامی است، در آن مصالح ملی و اسلامی از قبیل: ذکر نکردن مفاهیمی، چون اعتقاد به خدا، وحی، معاد، نبوت و امامت،
رهبری نظام اسلامی و ولایت فقیه، آزادی توأم با مسئولیت در برابر خدا، ارزش‌های انقلاب، حمایت از مستضعفان جهان، مبارزه با استکبار، مصادیق تقوای الهی، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، تولی و تبری، عفت، شجاعت، همه مباحثی که به حفظ عزت و اقتدار نظام اسلامی مربوط است، انسجام ملی، بیان تکالیف دینی، توجه به تمدن اسلامی ـ. ایرانی، آرمانی بودن جامعه عدل مهدوی، خدا‌محوری نه انسان‌محوری، اهمیت پاکدامنی و ازدواج، استحکام خانواده، ارزش‌ها، نقش‌ها و مسئولیت‌های جنسیتی (دختران – پسران)، عدالت، قناعت و انضباط مالی و پرهیز از اسراف، معاش حلال، توجه به طبیعت به عنوان امانت الهی، مرزهای حلال و حرام در رفتارها، بزرگداشت ایام‌الله، تعظیم مجالس و اماکن مذهبی، انس با دعا و توسل و آموزش قرآن که بسیار حایز اهمیت است آورده نشده است
موارد اشاره شده توسط مخالفین به طور خلاصه عبارتند از:
۱) تخریب فرهنگ اسلامی در پرتو معیارهای بین‌المللی غربی
۲) تساوی جنسیتی و حذف موانع جنسیتی
۳) آموزش حقوق بشر غربی
۴) آموزش شهروندی جهانی، بر اساس هنجارهای غربی
۵) حذف فرهنگ ایثار و شهادت به بهانه «دور نگه داشتن مدارس از خشونت»
۶) تغییر سبک زندگی اسلامی- ایرانی به سمت زندگی و مدل غربی، خلاف فرهنگ متداول کشور و در قالب جهانی سازی و حرکت به سمت توسعه و پیشرفت.
۷)قبح زدایی و عادی جلوه دادن روابط دختر و پسر و به تبع آن زن و مرد، بدون در نظر گرفتن اصول اخلاقی و دینی
۸) برابری زن و مرد در آموزش: علی‌رغم اینکه این مسئله در فرهنگ و اسناد و برنامه‌های آموزشی ایران وجود دارد، اما در سند ۲۰۳۰ به مواردی مانند تغییر کتب درسی با حذف نقش‌های مادری، همسری و مشابه نشان دادن زن و مرد در تمام عرصه‌ها اشاره شده است.
۹) نفوذ افکار و جریان‌های غیر دینی: از موارد دیگر مورد انتقاد در سند غیر اسلامی و غیر دینی شدن آموزش در ایران است و صریحاً در کتابچه‌های راهنمایی یونسکو با عنوان «آموزش همگانی جهانی» بیان شده است و در واقع در چارچوب فرهنگ غربی مبانی مطلوب اسلامی و ارزشی در کتب و آموزه‌های آموزشی نباید بگنجد.
۱۰.نظارت و دخالت خارجی: منتقدان سند می‌گویند نظارت بر انجام سند را مستشاران خارجی بر آموزش و پرورش تعبیر می‌کنند.
همانگونه که ملاحظه میشود انتقادها ، پس از بررسی حول چند محور مشخص است:
v برابری زن و مرد در آموزش:
بیانیه‌ای از طرف گروهی که در آن، به برابری جنسیتی در آموزش که یکی از هدف‌های سازمان ملل و نسخه ایرانی آن است انتقاد شده است. در این بیانیه آمده: "از دستاوردهای این برنامه عدم تفکیک جنسیتی در محیط آموزشی، تغییر کتب درسی با حذف نقش‌های مادری و همسری و مشابه نشان دادن زن و مرد در تمام عرصه‌ها... است"
v ورود تفکرات غیر دینی:
یکی دیگر از محورهای انتقاد "غیر اسلامی" شدن آموزش در ایران، ورود تفکرات غیر دینی (سکولار) و همچنین آموزه‌های انسان گرایانه غربی، در برابر آموزه‌های "خدا محور" اسلامی است.
این نگرانی پیشتر هم از طرف رهبر ایران مطرح شده بود که خواستار پایان آموزش علوم انسانی به روش غربی و انسان گرایانه در دانشگاه‌ها و مدرسه‌ها شده بود. در یک یادداشت روزنامه کیهان بعد از رونمایی از سند ۲۰۳۰ آمده است: "مهم‌ترین دستاورد آن نفوذ جریان‌ها و منابع روشنفکری و سکولار در فضای آموزشی و تربیتی کشور بر مبنای آموزه‌های غربی است.
v نظارت خارجی:
یکی دیگر از محورهای انتقادها، آموزش‌های بین‌المللی است. در سند‌های اصلی سازمان ملل، مخصوصا بر آموزش معلمان از طریق انتقال تکنولوژی‌ها و تجربه‌های آموزشی و در مجموع علم آموزش میان کشورهای عضو سازمان ملل تاکید شده است. اما برای نمونه حسن رحیم‌پور عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، این پیشنهادات را "نظارت مستشاران خارجی بر آموزش و پرورش" ایران خوانده است.
اینگونه که از سخنان مخالفان بر می آید برنامه ملی آموزش بر اساس خدا محوری تدوین شده که با اجرای آن موافق ترند. در سخنان رهبر ایران، سند ۲۰۳۰ یونسکو در برابر این" سند ملی آموزش۲۰۳۰ یا سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران" قرار گرفته است.
بررسی سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش از سال 81 آغاز شد و مطالعه مقدماتی‌اش طی ده سال انجام گرفت که در نهایت به طرحی منجر شد که در اواخر سال 89 و شش ماهه سال 90 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جنبه قانونی به خودش گرفت که به اصطلاح به آن سند تحول بنیادین در نظام آموزشی گفته میشود. محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری وقت از این برنامه رونمایی کرد. متن کامل آن در سایت وزارت آموزش و پرورش ایران وجود دارد. این سند بیشتر بر آموزه‌های اسلامی تاکید دارد و اولین هدف کلان این سند "تربیت انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد" است. بنا به گفته وزیر آموزش و پرورش نیز از اهداف این سند، چرخشی اساسی در آموزش و پرورش است و این چرخش تبدیل نظام آموزشی به یک نهاد فرهنگی و تربیتی است تا بتواند زمینه تربیت پذیری کودکان و نوجوانان را بر اساس اقتضائات فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی و نیازهای امروز و فردای جامعه فراهم کند.
اهداف عملیاتی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش
1- پرورش وتربیت استعدادها ی دینی وعلمی
2- تعمیق تربیت وآداب اسلامی ، تقویت اعتقاد و التزام به ارزش های انقلاب اسلامی
3- ترویج وتعمیق فرهنگ حیا،عفاف وحجاب متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی
4- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی ها ومهارت های خانواده درایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضای جامعه اسلامی
5-تامین وبسط عدالت دربرخورداری از فرصت های تعلیم وتربیت با کیفیت مناسب باتوجه به تفاوت هاوویژگی های دختران وپسران ومناطق مختلف کشور
6-تنوع بخشی به محیط های یادگیری درفرایندتعلیم وتربیت رسمی عمومی
- افزایش نقش مدرسه به عنوان یکی ازکانون های پیشرفت محلی به ویژه درابعادفرهنگی – اجتماعی
8-افزایش مشارکت نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی ومدرسه ومعلمان ودانش آموزان دررشدوتعالی کشوردر عرصه های دینی،فرهنگی واجتماعی درسطح محلی وملی به عنوان نهاد مولدسرمایه انسانی ،فرهنگی،اجتماعی ومعنوی
9- جلب مشارکت ارکان سهیم وموثروبخش عمومی وغیردولتی درتعلیم وتربیت رسمی عمومی
10-ارتقاءمنزلت اجتماعی وجایگاه حرفه ای منابع انسانی باتاکیدبرنقش الگویی وجایگاه معلم
11-بازمهندسی سیاست هاوبازتنظیم اصول حاکم بر برنامه ی درسی تربیت معلم با تاکید برکارورزی و...
12- برقراری الگوی جبران خدمات
13- افزایش نقش شوراهای آموزش وپرورش استان ،مناطق ومدارس درتقویت فعالیت های تربیتی استان ومنطقه ومدرسه درچارچوب سیاست ها وبرنامه های ملی
14- ایجاد ومتناسب سازی فضاهای تربیتی باویژگی هاونیازهای دانش آموزان واقتضائات فرهنگ اسلامی – ایرانی وشرائط اقلیمی،فرهنگی وجغرافیایی
15- اصلاح محتوا،ارتقای جایگاه،افزایش کیفیت وکارآمدی علوم انسانی درنظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی مبتنی برمبانی دینی درچارچوب نظام معیار اسلامی
16- تنوع بخشی درارائه خدمات آموزشی وفرصت های تربیتی متناسب بامصالح جامعه ،نیازهاوعلایق دانش آموزان درراستای شکوفایی استعدادهای آن ها
17- ارتقای کیفیت فرایند تعلیم وتربیت با تکیه براستفاده هوشمندانه ازفناوری های نوین
18- تغییرونوآوری درنظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی بارویکردتعالی بخش،پویا وبالنده
19- استقرارنظام ارزشیابی وتضمین کیفیت درتعلیم وتربیت رسمی عمومی
20- تامین،تخصیص وتنوع بخشی به منابع مالی ،مدیریت مصارف متناسب با نیازهای کمی وکیفی نظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی
21- بازنگری وبازمهندسی ساختارها ورویه ها و روش ها
22- ارتقاء وبهبودمستمرکیفیت نظام کارشناسی ،مدیریت وراهبردی آموزشی وتربیتی درنظام تعلیم وتربیت رسمی عمومی
23- توسعه ی ظرفیت پژوهش ونوآوری ،نظریه پردازی ومستندسازی تجربیات تربیتی بومی
تفاوت‌های عمده برنامه مورد نظر رهبر ایران، با برنامه ۲۰۳۰ یونسکو
منابع و مآخذ
۱ Agenda 2030
۲. Sustainable Development Goals
۳. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development
https://fa.wikipedia.org/wiki۴.
شرح در پاورقی۶.
۷. http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=36428
۹.http://www.toloeazadi.loxblog.com/post/17
| موضوع | سند تحول بنیادین | سند آموزشی ۲۰۳۰ |
| آموزش زنان | ۱. نامی از جنسیت و "زن" نیامده، ۲. در این سند فقط یکی از سرفصل‌ها"برابرسازی فرصتهای آموزشی برای زنان و دختران" است. | برابری فرصت تحصیل برای زنان تاکید شده است |
| برابری زن و مرد در آموزش | مخالف برابری جنسیتی در آموزش هستند | ۱. ریشه کنی نابرابری های جنسیتی در آموزش ۲. تضمین دسترسی برابر به همه مقاطع آموزش و تربیت فنی و حرفه ای |
| همکاریهای بین المللی | ۱.همکاریهای بین المللی ۲. درآن نشانه‌ای از آمورش سازمان یافته از غرب نیست. ۳. تاکید بر نفوذ ایران بر جهان ۴.هدف کلان دوم آمده که نظام آموزشی ایران باید "زمینه سازی برای اقتدار و ۵.مرجعیت علمی و تکوین تمدن اسلامی ایرانی در راستای تحقق جامعه جهانی عدل مهدوی" باشد. ۶. نهادینه سازی و تقویت همکاری مدرسه با مراکز فرهنگی و علمی محله به ویژه مسجد و کانونهای مذهبی و حوزههای علمیه و مشارکت فعال مدیران، معلمان و دانش آموزان در برنامه های مرتبط محله و نیز حضور نظام مند و اثربخش روحانیون توانمند و مبلغان مذهبی با تجربه در مدرسه | ۱. فقط آموزه‌های "خدا محور" اسلامی ۲.توسعه همکاریهای علمی و بین المللی در آموزش عالی و همکاریهای بین المللی برای آموزش معلمان ۳.انتقال تکنولوژی‌ها و تجربه‌های آموزشی و علم آموزش میان کشورهای عضو سازمان ملل ۴.آموزش شهروندی |
| فرایند آموزش | فقط آموزه‌های "خدا محور" اسلامی | ۱.دست یابی همه فراگیران به دانش و مهارتهای لازم برای توسعه پایدار و آموزش ۲.ترویج شیوه های زندگی پایدار، حقوق بشر، تساوی جنسیتی، ترویج فرهنگ صلح و نبود خشونت، شهروندی جهانی و احترام به تنوع فرهنگی و مشارکت فرهنگ در تحقق توسعه پایدار از طریق آموزش |
| نظارت خارجی | آموزش و پرورش در قانون اساسي، مسئله اي «حاکميتي» | ارایه گزارش سالانه پیشرفت کار و نحوه همکاری دستگاه‌‌های |
همانطور که ملاحظه شد سند ۲۰۳۰مبنی بر این که رهبران و مردم جهان بر آن هستند که تا سال 2030، به فقر،گرسنگی ،خشونت، فساد، قاچاق و ... پایان دهند و به سوی کرامت انسانی، صلح، عدالت، رعایت برابری، رفاه، مدیریت پایدار منابع طبیعی،گسترش بهداشت، تامین آب آشامیدنی برای همه، توانمندسازی زنان ، احترام به تنوع فرهنگی،حمایت از اقشار آسیب پذیر، مردمسالاری، بهبود محیط زیست، توسعه مناطق روستایی،توسعه و ترويج آموزش بدون مرز، اشتغالزایی، و ...... حرکت کنند. که همسو با اعلامیه حقوق بشر می باشد. ولی اهتمام برنامه بنیادین آموزشی، ، فرهنگ ایثار و شهادت، اسلام محوری، زبان و خط فارسی و عدم توجه به زبا ن های بین المللی مانند زیان انگلیسی، ارتباط بین المللی ، عدم پذیرش هیچ تغییری وی غرب ، عدم برابری جنسیتیِ می باشد.
منابع بیشتر برای مطالعه:
·https://www.globalgoals.org/
·"Technical report by the Bureau of the United Nations Statistical Commission (UNSC) on the process of the development of an indicator framework for the goals and targets of the post-2015 development agenda – working draft" (PDF). March 2015. Retrieved 1 May 2015.
·http://www.asriran.com/fa/news/540909
اشتراک در:
پست‌ها (Atom)